İngiliz asıllı olan Charles Babbage’yi tanımlamak oldukça zor. 19.yy’ın hatırı sayılır matematikçilerinden olan Babbage, analitik felsefe ve makine mühendisliği ile ilgileniyordu. Bilim dünyasına yaptığı en önemli katkılardan birisi de programlanabilir bilgisayar fikrini ortaya atması ve bugünkü bilgisayar biliminin mekanik yapı taşlarından birisini ortaya koymasıdır.
Babage’nin çalışmalarının bir kısmı şu an Londra Bilim Müzesi’nde sergilenmektedir. Zamanında bir hipotez veya bir taslak olduğu sanılan mekanik olarak çalışabildiği sonradan kanıtlanan bir hesap makinesi geliştiren Babage, tasarladığı hesap makinesi ile günümüz bilgisayarlarının geliştirilmesine çok önemli katkılarda bulunmuştur. Babage’nin bilim dünyasına katkıları sizlerle.
Babbage’ın zamanında, hazırlanmış olan matematiksel hesaplamalara ve denklemlere dayalı tablolar çok yüksek oranda işlem hataları içeriyorlardı. Cambridge’te iken bu durumun farkına varan Babage, kendini insandan kaynaklı hatalara engel olabileceği bir hesap makinesinin tasarımına adamıştır.
Babbage, Çözümleyici makine diye adlandırdığı ve çağdaş sayısal (dijital) bilgisayarın öncüsü olan aygıtın tasarımını gerçekleştirdi. Bu aygıtta delikli kartlardan gelen komutlar uyarınca herhangi bir aritmetik işlemin yapılabilmesi öngörülüyordu. Ayrıca sayıların saklanabileceği bir bellek birimi, işlemlerin art arda ve sırasıyla yapılmasını sağlayacak ardışık kontrol ve bugünkü bilgisayarın daha birçok temel öğesi makinede yer alacaktı. Çözümleyici makine Babbage tarafından hiç tamamlanmadı. Babage’nin tasarımı 1937’de not defteri bulununcaya değin saklı kaldıktan sonra 1937 yılında çalışmalara başlandı ve hayata geçirildi.
Fark makinesi
1822 yılında, polinom işlevlerin (fonksiyonların) değerlerinin hesaplanmasını olanaklı kılacak, Fark makinesi adını verdiği aygıtının yapımına başlayan Babage, çalışmasını kendisi tamamlayamamıştır ancak 1991 yılında onun özgün çalışmalarına sadık kalınarak tasarlanan makinenin, hatasız bir şekilde çalıştığı görülmüştür.
Fark makinesi, bir değerler serisini otomatik olarak hesaplayabilmeyi öngörüyordu. Sonlu farklar yönteminden yararlanarak, çarpma ve bölme işlemlerinden yararlanmaksızın hesaplama yapmak mümkündü. Fark makinesi, projenin ilk haliyle, 2.5 mt yüksekliğinde, 15 ton ağırlığında olacak ve 25,000 parçadan oluşacaktı. Projesine mali kaynak bulabilmesine rağmen tamamlayamamıştır. Daha sonra Fark makinesinin geliştirilmiş bir modelini tasarlamasına rağmen bunun yapımına hiç başlayamamıştır. 19. Yüzyılın olanak tanıdığı ölçüde 1989-1991 yılları arasında tamamlanan bu makine, Londra Bilim Müzesi’nde çalıştırıldığı zaman ortalama bir elektronik hesap makinesinden çok daha öteye giderek 31 basamağa kadar doğru hesap yapabildiği görülmüştür.
1991 yılında, Babbage’ın orijinal çizimlere dayanan (Difference Engine) Fark Makinesi No. 2 inşaa edildi ve Londra’daki Bilim Müzesi’nde sergileniyor. Fark Makinesi 8000 parçadan oluşmakta, beş ton ağırlığında ve 11 metre uzunluğundadır. Makine, 19. yüzyıl boyunca kısıtlı koşullar altında inşa edildi. 2000 yılında, Bilim Müzesi ayrıca Babbage’nin fark motoru için tasarladığı yazıcıyı da tamamladı.
Fark makinesinin tasarımından sonra Babbage, bundan çok daha karmaşık olan Analitik makine’nin tasarımına başlamıştır. Öldüğü 1871 yılına kadar bu makinenin üzerinde çalışmıştır. İki makine arasındaki önemli farklardan birisi, Analitik makinenin, o zamana kadar henüz duyulmamış bir şey olan delikli kartları (punch card) kullanabilmesidir. Kullanıcıların programları önceden yapabilmesinin bir ihtiyaç olduğunu ve programları makineye iletebilmek için de uygun ortamın delikli kartlar olduğu düşüncesine varmıştır. Babbage, makineyi birden fazla işlevi ardışık olarak yapabilecek şekilde tasarlanmaya çalışmıştır.
Charles Babbage, şüphesiz ki buluşları ve akıl yürütmeleriyle günümüz teknolojisine ışık tutacak fikir ve tasarımların öncüsüdür. Zamanının çok ilerisinde olan Babbage, mantık ve mekanik bilgisini kullanarak bize kazandırdığı her şey için hatırlanmayı hak ediyor.
