Çözüm Teknolojiyi Yasaklamak mı ?
Çocuk için internet, sınırları olmayan bir içerik sağlayıcısıdır. Bu tanımda “sınırların olmayışı” büyük bir tehlike sinyali. Bizler dahi, gezindiğimiz sitelerde karşımıza çıkan tuzaklara kanabiliyor, bir anda kendimizi tuzağa düşürülmüş bulabiliyoruz. Bu durumda yapılması gereken şey: Sınırları birlikte çizmek.
Unutmamak gerekir ki yasaklar, çocuklar için genellikle anlamsızdır. Bununla birlikte yasaklar, hem merak konusu hem de bir tür cazibe unsurudur. Dolayısıyla çocuk gelişim uzmanları da yasakların çözüm olmadığını her defasında hatırlatıyorlar.
Teknolojik ürünleri çocuklara yasaklamak yerine, çağın gerekliliklerini de göz önünde bulundurarak, kontrollü bir dijital ortam kullanımı oldukça önemli.
Neticede, teknolojiyi faydalı kullanmak mümkündür ve çağımızın gereklilikleri göz önünde bulundurulduğunda artık bu bir ihtiyaç veya zorundalık meselesi. Pandemi dönemindeki tüm eğitim materyalleri, online eğitim çatısı altında toplanmış durumda. Bu süreçte yapabileceğimiz tek şey, çocuklar için mümkün olduğu kadar güvenli bir ortam oluşturabilmek.
Çocukları İnternetin Zararlı İçeriklerinden Koruma Yolları
Çocukları internetin zararlı içeriklerinden korumanın ilk adımı, ne tür içeriklere maruz kaldıklarını bilmekten geçiyor. Bu konuda ne kadar bilinçli olursak riskli durumları önceden tahmin edip engellememiz de o kadar kolay oluyor.
Çocukların en sevdiği içeriklerin başında oyunlar geliyor. Oyunlara web sitelerinde ve uygulama mağazalarında ulaşmak mümkün. Çocukları kendi haline bıraktığımızda, tüketmek istedikleri içeriği hiçbir filtreden geçirmeden kullanabiliyorlar. Doğal olarak, gözlerine hoş gelen, isimleri hoşuna giden veya resimlerini beğendikleri ücretsiz servislere başvuruyorlar. Ücretsiz uygulamalardaki riskler de hepimizin bildiği üzere; kullanıcı verilerinden, tuzak içerikli yazılımlara; dolandırıcılığa veya izinsiz erişilen bilgilerle şantaja kadar varabiliyor. İnternetin bu karanlık tarafıyla, çocukların hiç tanışmamasını sağlamak da en büyük önceliklerimizden birisi.
Ücretsiz içerik sağlayıcılardaki riskleri kısaca özetlememiz gerekirse:
Ücretsiz servislerin (oyun, uygulama vs) gelir kaynağı genellikle reklamlardır. Çocuklar, masum bir araba yarışı oyunundan bir reklam tıklaması ile zombi oyunlarına geçebiliyorlar. Şiddet ve korku içeren reklam videolarıyla karşılaşabiliyorlar. Bahis sitelerine veya müstehcen sitelere tek tıkla geçiş yapabiliyorlar. Ucu oldukça açık ve kontrolü güç bir durum.
Ücretsiz ve reklam içeren bir uygulamadan veya web sitesinden, çocuklar için zararlı olabilecek başka bir mecraya geçiş yapmak yalnızca bir “tık”a bakıyor!
Az önce, “yasaklamak çözüm değil.” demiştik. O halde çözüm yolumuz, güvenilir oyunlar ve web sitelerinden geçiyor. Çocuklar için risk teşkil etmeyen oyunlar ve sitelerle ilgili aşağıdaki ipuçlarına bakabilirsiniz.
İnternette Güvenilir Oyunlar
- Reklam içermeyen
- Şiddet ve korku öğeleri barındırmayan
- Olumsuz davranışlara örnek teşkil etmeyen
- Diğer oyuncularla online iletişim özelliği olmayan
- Mümkünse lisanslı kullanılan
- Kamusal alanda güven kazanmış
- Bilinen (güvenilir) bir yayıncı tarafından sunulan
Oyunlar için gerekli kriterlerden bahsettik ama çocuklarımızın tükettiği içerikler oyunlarla sınırlı değil. İncelemeye devam edelim:
Video İçeriklerine Dikkat !
YouTube’da çocuklar için oldukça faydalı içerikler elbetteki var. Ancak çocukların asla izlememesi gereken içerikler de Youtube’nin bünyesinde mevcut. Önerilen videoların yapay zeka algoritması tarafından belirlendiği çoklu öneri özelliği, çocuklar için riskleri de beraberinde getiriyor. Şiddet ögelerini yoğun bir şekilde içinde barındıran çizgi film karakterlerinden tutun da MOMO ve Mavi Balina gibi zararlı içeriklere kadar, bin bir çeşit olumsuzlukla karşılaşmaları an meselesi.
MOMO’nun yaşayan bir karakter olduğuna dair iddia, biz yetişkinler için gayet mantık dışı olsa da çocuklar buna inanabiliyor. Akabinde karanlık korkusu, tek başına tuvalet ihtiyacını giderememe gibi korkunun baskın olduğu ruhsal problemler gelişebiliyor.
“Çocuğunuzun internette video izlemesini engelleyin!” demenin kolay olduğunu fakat bunu uygulamanın zor olduğunu biliyoruz. Aynı şekilde, yasaklamak istemeyenleri de düşünüyoruz. Bu konuda biz ne yapabiliriz peki ?
Güvenilir Video Kanalları
Konuyla ilgili önerebileceğimiz birkaç şey mevcut. Gelin bu önerilere birlikte bakalım: “YouTube” yerine “YouTube Kids”i deneyebilirsiniz.
YouTube Kids’de yayınlanan içeriklerin, yayın öncesinde çocuklar için uygunluğu kontrol ediliyor. Yine de çocuğunuzun neleri izlediğini kontrol etmeyi unutmayın. Aynı zamanda, hayali karakterler konusunda onları bilgilendirmeyi, bu karakterlerin gerçek olmadığını anlatmayı unutmayın.
“Jellies” isimli çocuk videoları uygulamasını da inceleyebilirsiniz. Araştırmalarımıza göre bu uygulamada reklam yok ve çocuklar için yalnızca faydalı olabilecek içerikleri barındırıyor.
Özetle, çocuğunuza video izlemeyi yasaklamak yerine ona güvenilir video kanalları önerebilirsiniz.
Online İletişim İmkanı Olan Uygulamalara Dikkat !
Bazı online oyunlarda, diğer oyuncularla yazışma/konuşma imkanı var. Çocuğunuzun dışarıda tanımadığı biriyle konuşması ne kadar tehlikeliyse online ortamda konuşması da aynı oranda tehlikelidir.
Aynı riskler ve hatta daha fazlası sosyal ağlarda da mevcut. Bu nedenle BTK’nın açıkladığı sosyal medya kullanmaya başlangıç yaşına dikkat etmek gerekir. BTK’ya göre çocukların yanlış etkilenmelerini önlemek adına 13 yaşından önce sosyal medya profili oluşturmamaları öneriliyor.
Çocuklara Güvenli İnternet Ortamı Sunmak İçin Pratik Öneriler
4. Aile filtreleri ve güvenlik yazılımları kullanın. Tarayıcınızın hassas güvenlik ayarlarını yapılandırın. Korku, şiddet, müstehcen içerikleri filtreleyin. Bunu yaptıktan sonra da kontrolü elden bırakmayın. Çocuğunuzla sürekli iletişim halinde olun. Size de öğretmesini istediğinizde bunu severek yapabilir. Çünkü çocuklar, yetişkinlere bir şeyler öğretmekten genellikle keyif alırlar.
5. Çocuğunuzun istek ve ihtiyaçlarını görmemezlikten gelmeyin. Yasaklamak yerine günlük kullanım süresi belirleyin ve ona güvenilir içerikler sunun. İndirmek istediği her yeni oyunu birlikte değerlendirin. Video izlemek istediğinde hangi uygulamadan izleyeceğini belirleyin. Gerekli araştırmalarınızı yapıp güvenilir içerikler sunun.
Çocuklar İçin Güvenli İnternet Kapsamında Dünyada Neler Yapılıyor ?
Birleşik Krallık, geride bıraktığımız eylül ayında çocukların verilerini korumak amacıyla yapılan Yaşa Uygun Tasarım Kodu için bir yıllık geçiş sürecini başlatmıştı. Yaşa Uygun Tasarım Kodu veya Çocuk Kodu olarak adlandırılan düzenlemenin, 18 yaşına kadar olan çocuklar tarafından erişilebilecek çevrim içi hizmet ve uygulama üreten tüm kuruluşları kapsayacağı belirtilmişti.
Birleşik Krallık tarafından hayata geçirilen bu düzenleme, birçok ülke tarafından örnek alınacağa benziyor. Özellikle pandemi döneminde insanların ve özel olarak çocukların internette geçirdikleri sürenin uzamasının bu tarz düzenlemeleri hızlandıracağı oldukça aşikar olmakla birlikte, çocuklar özelinde hazırlanmış veri koruma düzenlemeleri çok alışık olduğumuz bir durum değil.
COPPA ile ABD’de geçerli çocuklara yönelik bir veri koruma düzenlemesi var.
Avrupa’da ise GDPR’ın çocuklara ilişkin genel bir düzenlemesini görüyoruz. Bu nedenle Britanya’da başlatılan Yaşa Uygun Tasarım Kodu’nun önümüzdeki günlerde diğer Avrupa ülkeleri ve Türkiye için de bir örnek oluşturabileceğini söyleyebiliriz.
İlk yorum yapan olun