Robot kelimesi, aslında insan zihninde canlandırdığı ilk şey olan insansı veya mekanik makine görünümünden çok daha farklı bir geçmişi içinde barındırıyor.
Tarihte robot kategorisine giren ilk düzenekler hayal edilenden oldukça farklı ve sanılandan çok daha eskilere dayanıyor.
1. İlk Örnekler Tarihin Antik Dönemlerine Kadar Uzanıyor
Eski Mısır ve Yunan medeniyetlerinde gördüğümüz otomatik su saatleri, Homerus’un İlyada’sında bahsi geçen insan yapımı hizmetçiler, Leonardo da Vinci’nin yürüyen mekanik aslanı gibi örnekler, aslında tarihin ilk robotik örnekleriydi.
2. 12.Yüzyılda Türk Bir Mucit
Cizre’de doğduğu için El Cezeri olarak bilinen Ebû’l İz İsmail İbni Rezzaz El Cezerî’nin, daha 12. yüzyılda sibernetiğin ilk adımlarını attığı ve ilk robotu yaparak çalıştırdığı kabul edilir. Leonardo da Vinci’nin onun çalışmalarından etkilendiği de iddialar arasındadır.
3. 19. Yüzyılda Buhar Motoruyla Çalışan İnsansı Robot
19. yüzyılın enerji kaynağı buhardı. Trenler buhar ile ilerliyor, sanayi devriminin dev makineleri buhar ile çalışıyordu. 1893’te Kanadalı profesör George Moore, çelikten yapılma ve 0.5 beygir gücündeki buhar motoruyla çalışan insansı robot prototipi Buhar Adam’ı (Steam Man) üretti.
Bu, insansı robotların ilk örneğiydi ve bugün hala insanlar insansı robotlara daha fazla ilgi duyuyor.
4. 19. Yüzyılda Tesla’nın Öngörüsü
Balkan kökenli mucit Nikola Tesla, 1898’de New York’ta uzaktan kumanda edilebilen bir dalgıç teknesi modeli tasarladı. Tesla, bir gün akıllı bir insansı robotun üretileceğine inandığını yazmıştı.
5. Robot Kelimesinin Kökeni
“Robot” kelimesini günümüzdeki anlamı ile kullanan ilk kişi, Çek yazar Karel Čapek’tir. Čapek 1920’de yazdığı “R.U.R. – Rossum’s Universal Robots” adlı eserinde robot kelimesini kullanmıştır. Daha sonra bu kelime dünya çapında kabul görmüştür. “Robot” kelimesinin Çek dilindeki anlamı ise gayet nettir: İşçi!
6. 20. Yüzyılda Sinemada Robotların Ortaya Çıkışı
Filmler robotlarla ilgili hayaller kurmak için en uygun yerlerdi elbet. Robotlara karşı merakın artması ve belki de bu kadar hızlı gelişiminin nedenlerinden biri bu popüler sanat dalında robotların sık sık kullanılmasıydı.
Sinema tarihinde insan biçimli bir robotun görüldüğü ilk film ise 1927 yapımı Metropolis’tir. Filmde robot karakterini canlandıran kadın oyuncu, metal giysiler nedeniyle rahat hareket edemediğinden, set görevlileri tarafından beslenmiştir.
7. Atom Çağı: Robotiğin Yükselişi
Robotların popüler kültüre tam anlamıyla girişi için 20. Yüzyılın ikinci yarısını beklemek gerekecekti. Atom Çağı olarak da bilinen günlerde, insanoğlu artık teknolojik gelişmeyi insansı robotlarla ölçmeye başlar olmuştu.
Aslında pek iddialı olmayan bazı teknolojik ürünler bile “robotlaştırılarak” sunuluyordu.
8. Isaac Asimov Robot Yasasını Yazdı
Yazar ve bilim insanı profesör Isaac Asimov, 1942’de bir robot yasası yayınladı.
Üç maddelik bu yasaya göre:
- Bir robot bir insanı yaralamaz veya kayıtsız kalarak zarar görmesine neden olmaz.
- Bir robot, birinci kanunla çelişmemesi şartıyla, insanların verdiği emirlere uymak zorundadır.
- Bir robot, birinci veya ikinci kanunla çelişmediği sürece kendi varlığını korumalıdır.
9. Endüstriyel Robotiğe Giriş
20. yüzyılın ortalarına kadar daha çok insanları eğlendirmek için üretilen basit ve oyuncak tarzı robotların yerini, yavaş yavaş insanların yapamayacağı/yapmayacağı işleri gören robotlar almaya başladı. Bunun ilk örneklerinde biri sıcak metalleri taşıyan robotlardı. Bugün ağır sanayide endüstriyel robotiğe dönüşüm oldukça hızlanmış durumda.
10. Robotların Geleceği
Robotların teknolojik olarak gelişimi iki yönde hızla devam ediyor: Bir yandan ağır ve önemli işlerin altından kalkan ve işe yarayan robotlar geliştirilirken, diğer yandan insanoğlunu her zaman heyecanlandıran insansı robotlar ortaya çıkıyor.
Zaman, insanın robotta neyi aradığını netleştirecek: Bizim için çalışan işçileri mi, kendimizi mi?
İlk yorum yapan olun